Kabızlık Nedir?
Kabızlık, bağırsaklarda kasılıp gevşeme hareketlerinin çok yavaş olmasından kaynaklanarak bağırsaktaki atılması gereken dışkıların, boşaltım yapmakta güçlük çekilmesi ve zorlanmasıdır. İnsan vücudunda atılması gereken dışkı, bağırsakların kasılıp gevşemesi yolu ile olduğu için, bağırsaklardaki bu kasılıp gevşeme hareketi çok yavaş olduğunda kabızlık denilen rahatsızlık ortaya çıkar.
Çocuğunuz Kabız mı?
Her çocuğun, bağırsak çalışması farklıdır, bazı çocuklar normal tuvaletlerini yaparken bazı çocuklar tuvalet sırasında zor ve ağrılı bir şekilde sorun yaşarlar. Çocuklar da genellikle beş yaşına kadar kabızlık problemi birçok nedenden dolay görülebilir.
Kronik bir hale gelen kabızlık, çocuğunuzun karnının alt kısmında ağrılara neden olacaktır. Bu ağrılara maruz kalmak istemeyen çocuk tıpkı çişini tuttuğu gibi kakasını da tutacaktır. Bu da onun kabızlığa bir şekilde davetiye çıkarması anlamına gelir. Alışkanlık haline gelen bu durum, kronik kabızlığın en büyük tetikçisidir. Bu durumda bazen kaka az miktardaki sıvı olarak çamaşırın kirlenmesine neden olacak, bazen de gaz çıkarma sırasında böyle bir durum yaşayacaktır. Bu, çocuğun ishal olmuş gibi anlaşılmasına neden olur, ancak karın ağrıları şiddetlendiğinde, tuvaletini yaparken zorlandığında, çocuğun kabız olduğu anlaşılacaktır.
Çocuğunuz, kakasını birkaç gün yapmadıysa, kakasını yaparken minik taşlar gibi sert ve kuru bir şekilde yapıyor, bunu yaparken de büyük bir sıkıntı yaşıyorsa, kakasını yaparken zorlanıyor ise kabız olmuş demektir. Genellikle geçici olan kabızlık durumu, üç günü geçmez ve her gün kaka için tuvalete çıkılmaması da kabız olduğu anlamına gelmez. Bir hafta içinde bir ya da iki kez kakasını yapmak için tuvalet ihtiyacı gideriliyorsa; kaka sert ise, çocuğunuz kakasını tam yapmadı gibi geliyorsa çünkü bitmedi deyip tuvaletten çıkmak istemeyecektir, o zaman çocuğunuz kabız olmuş demektir.
Çocuklarda Kabızlık Neden Olur?
Kabızlık bağırsaktaki atık ve dışkının sindirim sistemine geçmesinin oldukça yavaş seyretmesiyle dışkının kuruması ile bağırsaklardaki kasılma hareketinin yavaş hareket etmesidir. Suyun yeteri kadar tüketilmediği, lifli gıdaların yeterince alınmadığı durumlarda ortaya çıkar. Oyun oynayan ve oyununu yarım bırakmak istemeyen bir çocuk, ya da evlerinin dışındaki farklı ortamlarda tuvalete gitmek istemeyen çocuk, kakasını yapmamak için kakasını tutar, bu gecikme de çocuklarda kabızlık nedenlerindendir. Kabızlığın bir başka nedeni ise beslenme şeklinin değişmesidir. Sulu gıdalardan lifli ve katı gıdalara geçen çocuklar kabız olabilir. Çocuğun gergin ve stresli ortamlarda bulunması, sütten kaynaklanan alerjik bir rahatsızlık, çocuğunuz ilaç kullanıyorsa demir takviyesi ve benzeri ilaçlar nedeniyle; ilacın yan etkisi olarak, genetik faktörler yani kronik olarak ailede kabızlık sorunu yaşayan kişiler varsa kabızlık görülebilir.
Kabızlığı devamlı hale gelen çocuklar yemek yemekten rahatsız olurlar, çünkü kaka yaparken zorlandıkları ve tuvalete gitmek istemedikleri için yemek istemezler. Hazır gıdaları ev yemeklerinden daha çok tüketen çocuklarda, kabızlık baş gösterir, örneğin çocukların çok sevdiği patates kızartması, tost, gazoz, kola gibi asidi bol olan içecekler, bisküvi, çikolata gibi gıdaların fazlaca yenmesi kabızlığa sebep olan etkenlerdendir. Bebekliğinden kaynaklanan bağırsak problemleri de çocuğunuzun kabız olmasına neden olabilir. Mesela, doğuştan kaynaklanan bağırsak genişliği, kabızlık hastalığına neden olabilir. Çocuğun kilosu olması gerektiğinden fazla ise bağırsak problemi yaşayacak, kabızlık sorunuyla karşılaşacaktır. Çünkü kilo problemi olan çocukların hareketleri çok fazla değildir, hareketsizlikten kaynaklanarak tembelleşen bağırsaklarda biriken dışkı çok yavaş ilerleyecek, sertleşip kuruyacaktır, bu da kakanın dışarıya atılımını zorlaştıracaktır.
Anne babalar çocuklarının süt içmesinden oldukça hoşnut ve memnundurlar, ancak çocukların günlük süt tüketimi yarım litreyi geçtiğinde, hem böbreklerde taş, hem de kronik kabızlık ve demir eksikliğinin neden olduğu için, çocukların günlük süt ihtiyacını yattığı zaman dek yayarak kullanmanız tavsiye edilmektedir. Çocuğunuzun devamlı olarak katı gıdalarla beslenmesi de kabızlık nedenlerinden sayılmaktadır, çocuğunuz sebze sevmiyor diye hoşgörülü davranmayın, sebze yemeklerinden de yemesi için farklı şekilde uygulamalar kullanabilirsiniz.
Çocuklarda Kabızlığın Tedavisi Nedir?
Kabızlık durumunda kakasını yapabilmesi için öncelikle yapmanız gereken, çocuğunuzun bol su içmesini sağlamak, yiyeceklerine kuru erik veya kayısı hoşafı eklemek, zeytin yağlı yiyecekleri daha fazla tüketmesini sağlamak, meyvelere ağırlık vermek ve yeşil sebzeleri eklemek olacaktır. Ayrıca çocuğunuzun tuvalet eğitimini yaparken; kakası olsa da olmasa da yemeklerden sonra tuvalete götürmeniz yararlı olacaktır. Özellikle sabah kahvaltı sonrası dolu olan mide kaka yapma ihtiyacı doğurur.
Su tüketiminden sonra alınan kuru kayısı veya kuru incir, bağırsak hareketlerinin artması için ideal sayılabilen davranış şeklidir. Eğer çocuğunuza kurutulmuş meyve yediremiyorsanız farklı alternatifler üretebilirsiniz. Örneğin yoğurduna katarak meyveli yoğurt, haşlayarak hoşaf şeklinde verebilirsiniz. Kabız olan çocuğunuzu abur cuburlarla beslemeyin, çikolata, hamburger, makarna, poğaça gibi gıdalardan uzak tutmanız gerekir. Şiddetli kabız durumlarında, lavman yapılır, ancak lavmanı doktorunuz verdiyse yapmanız daha uygundur. Ağızdan alınan dışkı yumuşatıcılar da kullanılabilir. İlaçlardan, lavman ve fitilden ziyade eğer çok çok önemli cerrahi bir müdahaleye gerek olmayan kabızlık sorunlarını, doğal yollardan gidermeye çalışmak doğru bir yöntem olacaktır.
Çocuğunuzun hareket azlığı da kabız olmasına yardımcıdır. Tüm gün ders çalışmaktan veya başka sebeplerden dolayı, örneğin çocuğunuz bilgisayar başında çok zaman harcıyorsa, sürekli yatmaktan hoşlanıyorsa, yürümek ve arkadaşlarıyla oynamak konusunda çok da hevesli değil ise kabızlığa bir şekilde zemin hazırlıyor demektir. Çocuğunuz önemli bir sorun olmadığı halde, sürekli bir kabızlık yaşıyorsa, yemek saatlerini tekrar düzenleyip çocuğunuzun bağırsağının çalışmasına yardımcı olabilirsiniz, yemek yenince tuvalete çıkma ihtiyacı hissedeceğinden dolayı, yemek yiyen çocuğunuz rahatlıkla tuvalet ihtiyacını giderecektir. Çocuğunuz anne sütünden katı gıdaya geçtiğinde kabızlık sorunu yaşayabilir, bu gibi durumlarda, kuru siyah erik, kayısı, üzüm hoşafı yaparak günde yarım çay bardağı o günün içine yayarak içirebilirsiniz.
Çocuklar Ne Zaman Doktora Götürülmeli?
Kabızlık sorunu yaşayan çocukların da erken tedavi edilmesiyle, yani kabızlık sorunu kronik hale gelmeden tedavisi olumlu sonuçlanmaktadır. Kabızlığın giderilmesi için ilaç kullanmak gerekiyor ise, ilaçların doktorun önerdiği ve düzenli bir şekilde kullanılması gerekir ki kabızlık sorunu çözüme kavuşsun. Kabızlık sorununda fitil kullanımı kolay olsa da kullanılmaması tavsiye edilir, bunun yerine lavman, dışkı yumuşatıcı ilaçlar kullanılması tavsiye edilmektedir.
Kabızlık ağrılı bir durum olsa da iki veya üç gün içinde geçen bir bağırsak sorunudur. Ancak uzun süren ve kronikleşen kabızlık, sorun olmaya başlamıştır ve önemli hastalığın belirtisi olabilir, kabızlık iki haftayı geçti ise, karnın alt bölgesinde şiddetli sancı var ise, kaka ile birlikte kan var ise, kabızlık ile birlikte ateş, karında şişkinlik ve gerginlik, kaka yaparken makat çevresinde oluşan yırtılmalar ve çocuğunuzda nedenini bilmediğiniz kilo kaybı var ise doktora gitmelisiniz.