Pamukçuk

Pamukçuk diğer bir adıyla, oral kandidiyaz olarak adlandırılmaktadır. Candida albicans mantarının ağız mukozasında yaptığı bir çeşit enfeksiyon çeşididir. Genellile çocukların ağızlarında sıklıkla olmasından dolayı sizlere bunu anımsatsa da yetişkin kişilerde de oldukça sık rastlanan sağlık sorunların başında gelmektedir.

Pamukçuklar ağzınızın içinde ve diş eti dibinde yumuşak dokular halinde gelişmektedir. Pamukçuklar dudakların yüzeyinde meydana gelmez ve bulaşıcı değillerdir. Pamukçuklar kimi zaman ağrılı olabilir ve konuşmada, yemek yemede zorluklar ile karşılaşabilirsiniz.

Çoğu pamukçuklar herhangi bir tedavi gerektirmeksizin bir ya da iki hafta içerisinde kendiliğinden yok olmaktadır. Eğer bu süreç sonrasında herhangi bir iyileşme durumu söz konusu değilse ve ağrılara sahipseniz doktora görünmeniz gerekmektedir.

Pamukçuk Belirtileri Nelerdir?
Pamukçuklar genellikle beyaz, sarı merkezli ve kırmızı bir sınır ile yuvarlak, oval şeklinde oluşmaktadır. Pamukçuklar ağız içinde, dilinizin altında, yanaklarınız iç kısmında veya dudakların iç kısmında diş etlerinizin dibinde bulunmaktadır. Yaralar ortaya çıkmadan bir ya da iki gün önce karıncalanma veya yanma hissini fark edebilirsiniz. Minör, majör ve herpetiform yaralar da dahil olmak üzere pamukçuğun çeşitli türleri vardır.

Minör Pamukçuk
Minör pamukçuk yaralar en yaygın olanıdır ve şöyledir; Genellikle küçüklerdir. Oval kırmızı kenarı ile şekillenmektedirler. Bir iki hafta içinde iz bırakmadan iyileşir.

Majör Pamukçuk
Majör pamukçukta yaralar daha az yaygındır ve şöyledir; Küçük pamukçuk daha büyük ve daha derindir. Genellikle tanımlanmış sınırları ile yuvarlak, ancak düzensiz kenarları ile birlikte zaman zaman çok büyük olabilirler. Son derece ağrılı olabilir. İyileşmesi altı hafta kadar sürebilir ve yara izi bırakabilir.

Herpetiform Pamukçuk
Herpertiform pamukçuk yaraları nadirdir ve genellikle ileri yaşlarda geliştirmektedir. Bunlar ise; Milimetrik boyutta, genellikle 10 ile 100 yaralar kümesi halinde meydana gelmektedir ve ülser ile birleşebilir. Düzensiz kenarları bulunur. Bir iki hafta içinde iz bırakmadan iyileşir.

Ne Zaman Doktora Görünmemiz Gerekmektedir?
Alışılmadık büyük pamukçuklar, tekrarlayan yaralar, kalıcı yaralar, iki hafta ya da daha fazla süre boyunca iyileşmeyen yaralar, dudakların (parlak kırmızı sınır) içine uzanan yaralar, eğer ağrılar kişisel bakım önlemleri ile kontrol edemez bir biçimde olursa, yeme ya da içme de aşırı zorluk çekme ve pamukçuk ile birlikte yüksek ateş olduğunda doktora görünülmesi gerekmektedir.

Pamukçuk Nedenleri Nelerdir?
Yapılan araştırmalar kapsamında, pamukçuk nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Pamukçuk için olası tetikleyiciler şunlardır;

Diş çalışması, spor aksilikler veya bir kaza sonucu yanak ısırması ve ağzınızda minör yaralanma
Sodyum sülfat içeren diş macunları ve ağız durulama problemleri
Özellikle çikolata, kahve, çilek, yumurta, fındık, peynir ve baharatlı ya da asitli gıdalar gıdalara duyarlılık
Vitamin B-12, çinko, folat (folik asit) ya da demir eksikliği
Ağzınızda bazı bakterilere karşı alerjik bir tepki oluşması
Helikobakter pilori, peptik ülsere neden olan bir bakteri türü
Hormonal değişimler
Stres

Pamukçuk nedeniyle belirli koşullar ve hastalıklar ortaya çıkabilir;
Çölyak hastalığı, glutene karşı hassasiyet neden olduğu ciddi bir bağırsak bozukluğu
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları
Behçet hastalığı, ağız dahil tüm vücutta iltihabı neden olan nadir bir hastalıktır.
Bağışıklık sistemini baskılayan HIV / AIDS

Uçuk ise, pamukçuk herpes virüs enfeksiyonları ile ilişkili değildir.

Risk Faktörleri Nelerdir?
Pamukçuk herkeste oluşabilir. Ama gençlerde daha sık meydana gelir. Ayrıca kadınlarda daha sık görülmektedir. Genellikle tekrarlayan pamukçuk olan insanlarda hastalıklı aile geçmişi bulunmaktadır. Bu kalıtım, bazı yiyeceklerden ve çevresel etkilerden dolayı oluşabilmektedir.

Pamukçuk Testleri ve Tanısı Nasıl Olur?
Pamukçuk sorununu tanısı için herhangi bir test olmanıza gerek yoktur. Doktorunuz veya diş hekimi görsel sınav ile tespit edebilir. Bazı durumlarda, pamukçuk yaraları şiddetli ve sürekli olduğunda özellikle diğer sağlık sorunları da beraberinde kontrol etmek için testler gerekebilir.

Pamukçuk Tedavisi Nasıl Yapılır?
Pamukçuklar genellikle herhangi bir tedaviye gerek kalmadan bir iki hafta içerisinde kendiliğinden yok olmaktadır. Ama, büyük kalıcı ya da alışılmadık ağrılı yaralar genellikle tıbbi bakıma ihtiyaç duyar. Bu kapsamda ise uygulanacak bir dizi tedavi bulunmaktadır. Bunlar ise şöyle sıralanmaktadır;

1. Ağız Durulama
Doktorunuz ağrıyı azaltmak için ağrı ve enflamasyonu veya lidokain azaltmak için steroid deksametazon içeren bir ağız durulama reçetesi ile ilaç verebilir.

2.Tropikal Ürünler
Reçetesiz ve reçeteli ürünler (macunlar, kremler, jeller veya sıvılar) en kısa sürede yaralara uygulandığı takdirde ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir. Bazı ürünler ise şunlardır; Benzokain (Anbesol, Kank-A, Orabase, Zilatin-B), Fluocinonid (Lidex, Vanos), Hidrojen peroksit (Orajel Antiseptik Ağız Sore durulayın, peroksil), Aktif maddeler olmadan da pamukçuk için birçok topikal ürünler bulunmaktadır. Sizin için en iyi tedavi için doktorunuza veya diş hekiminize danışın.

3. İlaçlar
Pamukçuk yaraları şiddetli veya topikal tedavilere cevap vermeyen tarzda olabilir. Bu zamanlarda ilaçlar kullanılabilir. Bunlar şunları içerebilir; İlaçlar, normal olarak gut tedavisinde kullanılan bir kaplama maddesi ve kolşisin olarak kullanılan bağırsak ülseri tedavisi sukralfat (Carafate) halinde, özellikle pamukçuk tedavisine yönelik olarak kullanılmaktadır. Şiddetli pamukçuklar diğer tedavilere yanıt vermeyen tarzda ise steroid ilaçlar kullanılır. Ama ciddi yan etkilere sahiptir.

4. Yakma Tedavisi
Yakma sırasında, bir alet ya da kimyasal madde sararmış veya yanık olan doku yok etmek için kullanılır. Diş eti sorunlarını tedavi etmek için tasarlanmış topikal bir çözümdür. Kimyasallar ile pamukçukları yakma iyileşme süresini bir hafta gibi bir süre azaltabilir. Gümüş nitrat – pamukçuklar için kimyasal koter için başka bir seçenek – iyileşme hızını tam olarak göstermemiştir ama pamukçuk boğaz ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir.

5. Besin Takviyeleri
Folat (folik asit) gibi önemli besinleri düşük miktarlarda tüketmekte iseniz doktorunuz sizlere B-12 vitamini ya da çinko, vitamin B-6’nin bol olduğu bir besin takviyesini reçete edebilir.

6. İlgili Sağlık Sorunları
Pamukçuk oluşumu altında yatan başka bir sağlık sorunundan dolayı oluşmakta ise, doktorunuz ilk olarak bu hastalığın tedavisini yapacaktır.

Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları
Bu ipuçlarını göz önüne alındığında ağrılarınızı hafifletmeye yardımcı olabilirsiniz. Ağzınızı çalkalayın. Bunun için tuzlu su veya kabartma tozu durulama suyu kullanın. Aşındırıcı asidik veya baharatlı gıdalardan uzak durun. Bunlar tahrişe ve ağrıya neden olabilir. Buz tedavisi uygulayın. Diş fırçalama işleminizi nazikçe yapın. Her yemek sonrasında dişlerinizi fırçalayın ve ağız temizliğine önem verin. Ağzınızı tahriş eden gıdalardan kaçının. Bunlar ananas, greyfurt, portakal, fındık, cips, simit, bazı baharatlar, tuzlu gıdalar ve asitli meyvelerdir. Hassas ya da alerjik olduğunuz herhangi bir yiyecekten kaçının. Sağlıklı yiyecekler seçin. Meyve, sebze ve tam tahıllı bol yemekler, beslenme eksikliğini önlemeye yardımcı olacaktır. Stresi azaltın. Stres öğrenmek için stres azaltma teknikleri ve meditasyon yapın.